این روزها که بسیاری از ما آپارتمان‌نشین هستیم و فضای زیادی برای راه‌اندازی و محوطه‌سازی باغچه و باغ در اختیار نداریم، بسیاری از صاحب‌خانه‌ها برای تزریق روح زندگی به فضای خانه، به طراحی روف گاردن روی آورده‌اند: فضای سبز دلنشینی که نهایت وسعت آن به‌اندازه سقف خانه است و در تمام فصل‌ها احساس یک باغچه معمولی را منتقل می‌کند. اگر برای اولین بار به فکر راه‌اندازی روف گاردن افتاده‌اید و هیچ دانشی در مورد خاک باغچه روف گاردن و افزودنی‌های لازم ندارید، اصلا نگران نباشید. امروز آمده‌ایم تا به همه سؤالاتتان در زمینه جزئیات آماده‌سازی خاک روف گاردن، تهیه خاک مناسب و روش آبیاری باغچه‌های کوچک روی سقف خانه‌تان پاسخ دهیم.
شاید با خودتان بگویید مگر نمی‌شود همان خاک معمولی باغچه را در ظرفی بریزیم و بذر گل‌و‌گیاه را در ظرف بکاریم؟ در حرف چرا، اما در عمل چنین کاری ممکن نیست.
اگرقصد دارید باغچه‌ای روی سقف خانه خود راه‌اندازی کنید، خاک این باغچه باید با الزاماتی که شهر و مالک ساختمان تعیین می‌کند، مطابقت داشته باشد. این خاک باید PH کنترل‌شده داشته باشد و نباید کوچک‌ترین تاثیر منفی روی امنیت پشت‌بام خانه و زندگی اهالی ساختمان بگذارد.
البته این تنها دلیلی نیست که باید در انتخاب خاک باغچه روف گاردن نهایت دقت را به‌کار بگیریم. اگر از خاک‌های آلوده شهری بدون هیچ افزدونی خاصی استفاده کنیم، قبل از آنکه گیاهان فرصتی برای رشد داشته باشند و ثمره زحمات خود را ببینیم، با پدیده فشردگی خاک مواجه خواهیم شد. خوشبختانه پیت ماس و ورمیکولیت به گردش هوا در خاک کمک می‌کنند. بدون این جریان هوا، ریشه‌های گیاهان از فشار بیش از حد رنج می‌برند و گیاه نمی‌تواند رشد خوبی داشته باشد.
برای انتخاب خاک باغچه روف گاردن، باید به گیاهانی که قصد داریم پرورش دهیم، نگاه کنیم. فرضا اگر می‌خواهیم یک باغچه زینتی بسازیم، باید نیازهای تک‌تک گیاهان را موقع ترکیب خاک، کود و مواد افزودنی در نظر داشته باشیم. اگر به این فکر افتاده‌اید که روی سقف خانه خود روف گاردن بزنید، موقع آماده‌سازی این باغچه حتما لایه‌های زیر را بگنجانید تا کف روف گاردن برای خاک کاملا آماده باشد:
قبل از آنکه خاک را روی سقف بریزید، مطمئن شوید که سقف خانه ضدآب و ضد‌یخ است. حتی اگر قصد دارید گل‌ها را در محفظه‌های مجزا پرورش دهید، با مایع ضدآب یا برزنت از نفوذ آب به سقف خانه محافظت کنید.
یک لایه عایق زیر خاک رطوبت مخلوط خاک را حتی در گرم‌ترین روزهای تابستان حفظ مي‌کند. می‌توانید روی سقف خود صفحات پلی استایرن اکسترودشده یا عایق XPS بگذارید و به این ترتیب از باغچه خود بهتر محافظت کنید.
وجود لایه زهکشی برای جلوگیری از پوسیدگی ریشه گیاهان ضروری است. این لایه می‌تواند از جنس برزنت، سنگ مرمر یا سایر مواد مقاوم در برابر آب باشد.
پارچه ژئوتکستایل بین خاک و لایه زهکشی قرار می‌گیرد و از خیس‌شدن بیش از حد خاک جلوگیری می‌کند. این لایه باید ضدآب باشد و به اندازه کافی چگالی داشته باشد تا از خاک محافظت کند، اما نه آن‌قدر متراکم که آب را از خود عبور ندهد.
لایه آخر، لایه خاک است. در این مرحله باید مقدار خاک را بر اساس نیازهای گیاهان (محصولات) تعیین کنید. مثلا اگر سیب‌زمینی می‌کارید، باید در لحظه مقدار کافی خاک دم‌دست داشته باشید تا روی سیب‌زمینی‌ها تپه بسازید.
البته مادامی که این کار را به دستان هنرمند و پرتوان تیم مجربی مثل گیالری می‌سپارید، دیگر نگران مسائل این‌چنینی نخواهید بود. متخصصان ما در تیم گیالری با نگاهی موشکافانه نکات امنیت سازه را قبل از راه‌اندازی روف گاردن در نظر می‌گیرند.
موقع ساخت روف گاردن بهتر است به‌جای خاک از بسترهای مناسب بام سبز استفاده کنید. خاک سرشار از مواد مغذی معمولا بر اثر رطوبت سنگین می‌شود و شرایط مناسبی برای رشد گیاهان و جانداران فراهم نمی‌کند. بستری که برای روف گاردن مناسب باشد، سرشار از ترکیبات مواد معدنی و آلی است، به این ترتیب:
بسترهای سبک، متخلخل با مواد مغذی کم یک گزینه فوق‌العاده خوب برای باغچه سقف خانه شما هستند. چون وزن زیادی ندارند، به‌راحتی زهکشی می‌شوند و گیاهان را با کمترین میزان آسیب و نیاز به مراقبت پرورش می‌دهند. توصیه ما به عزیزانی که تجربه‌ای در زمینه راه‌اندازی روف گاردن ندارند این است که قبل از تصمیم نهایی، از همکاران متخصص ما در تیم حرفه‌ای گیالری کمک بخواهند تا با توجه به شرایط موجود، بهترین گزینه را انتخاب کنند.
خاک روف گاردن باید سبک باشد، آب را در خود نگه دارد، زهکشی خوبی داشته باشد و مقداری مواد مغذی را در خود بگنجاند. دو مورد از پرکاربردترین انواع خاک‌ها عبارت‌اند از:
مزیت اصلی این نوع خاک وزن سبک و سهولت در حمل‌و‌نقل آن است. از معایب آن می‌توان به کمبود مواد مغذی و احتمال فرسایش خاک در مواجهه با باد و سیل اشاره کرد. همچنین فاقد ریزجانداران موجود در خاک‌های بومی است.
ریزجانداران، مخمرها و باکتری‌های موجود در خاک بومی عملکرد این خاک در پرورش انواع گیاهان را تقویت می‌کنند. بسیاری از کارشناسان آماده‌سازی بام سبز توصیه می‌کنند خاک بومی در ترکیب با میکوریزا و مواد زهکشی سبک‌وزن استفاده شود.
در ادامه این بخش می‌پردازیم به مواد موردنیاز برای تهیه خاک باغچه روف گاردن.
پیت ماس از خزه مرده و مواد در حال تجزیه تشکیل می‌شود. این ماده درست مثل کمپوست عمل می‌کند و مواد مغذی که باغچه به‌طور طبیعی دریافت نمی‌کند را فراهم می‌آورد. همچنین تاثیر بسزایی بر حفظ رطوبت خاک می‌گذارد.
خاک کمپوست سبک از تجزیه گیاهان قدیمی، خاک طبیعی و مقداری زباله که توسط کرم‌های خاکی کمپوست شده، تشکیل می‌شود. این کمپوست باغ را تقویت می‌کند و یک پایه مغذی جهت حفظ سلامت گیاهان در طول فصل رشد فراهم می‌آورد.
ورمیکولیت نوعی سنگ معدنی با ترکیباتی شبیه کود است؛ البته این دو را نمی‌توان جایگزین یکدیگر کرد. این ماده معدنی به‌عنوان جایگزینی برای خاک عمل می‌کند و موقعی که در کنار پیت ماس و کمپوست سبک به‌کار می‌رود، فارغ از ترکیبات خاکی که استفاده می‌کنیم، تا حد زیادی به رشد محصول کمک می‌کند. نسبت هوا به آب در ترکیب ورمیکولیت باعث می‌شود سرعت رشد گیاه بیشتر از حالت طبیعی باشد.
صرف نظر از نوع خاک باغچه روف گاردن، مالچ (خاک‌پوش) سنگ گدازه یا سنگ‌های دیگر مزایای زیادی برای بام سبز خانه شما دارند. حتی‌الامکان از مالچ‌های چوبی استفاده نکنید تا روف گاردن در معرض خطر آتش سوزی نباشد یا مالچ‌ها در اثر باد شدید پراکنده نشوند. برخی از مزایای استفاده از مالچ سنگ گدازه عبارت‌اند از:
کوددهی یکی از مراحل اساسی نگهداری از روف گاردن است. معمولا گیاهانی که در روف گاردن کاشته می‌شوند، خاک بدون چربی را ترجی می‌دهند. کافی است همان ابتدا کمی مواد آلی به خاک آنها اضافه کنید. پس از چند فصل، کل نیاز خاک به کود از شاخ‌و‌برگ‌های ریخته و تجمع ذرات گرد‌و‌غبار تامین می‌شود. کرم‌های ریخته‌گری که به‌راحتی پخش می‌شوند و کاملا ارگانیک هستند، بهترین نوع کود باغبانی محسوب می‌شوند.
بعد از آنکه تمام افزودنی‌های خاک باغچه روف گاردن را تهیه کردید، نوبت مخلوط‌کردن آنها است.
آبیاری خاک باغچه روف گاردن تفاوت چندانی با آبیاری باغچه‌های زمینی ندارد. فقط باید نیاز هر یک از گیاهان به آب را در نظر بگیرید. قبل از آبیاری از محکم بودن لایه ضدآب و برزنت‌های زهکشی روی پشت بام اطمینان حاصل کنید. اگر این لایه‌ها اصولی تعبیه نشده باشند، نه‌تنها خاک باغچه، بلکه سقف خانه به مرور زمان آسیب می‌بیند.
سعی کنید خاک باغ روف گاردن را همیشه مرطوب نگه دارید. بعد از هربار بارندگی، قبل از آنکه اقدام به آبیاری کنید، ابتدا قوام خاک روف گاردن را بررسی کنید. به یاد داشته باشید که تعداد آبیاری در هفته به نیازهای گیاهان باغچه شما بستگی دارد و نمی‌توان عدد مشخصی برای آن تعیین کرد.
یکی از مهم‌ترین اقدامات مراقبت از خاک باغچه روف گاردن، بررسی دوره‌ای زهکشی و دفع هرگونه تجمع مواد آلی است. علف‌ها و گیاهان علفی چند ساله در این زمینه به مراقبت بیشتری نیاز دارند؛ زیرا بقایای بیشتری در اطراف طوقه گیاه تولید می‌کنند. اما اکثر سدوم‌ها و سایر گیاهان آبدار مقاوم مثل ساکولنت سمپرویوم بقایای کمی تولید می‌کنند و جای نگرانی ندارند.
اگر می‌خواهید باغچه کوچکی روی سقف خانه خود داشته باشید، اما ترکیب مواد افزودنی مختلف و تهیه خاک باغچه روف گاردن برایتان سخت است، باغ هیدروپونیک گزینه بهتری برای شما خواهد بود. این باغچه دیگر نیازی به تهیه خاک و افزودنی‌های آن ندارد. چون تمام نیازهای گلوگیاهان از طریق آب سرشار از مواد مغذی جذب می‌شود. می‌بینید چقدر دست‌تان برای انتخاب نوع باغچه روی پشت‌بام، تراس یا بالکن خانه باز است.
اگر سالیان سال است که دستی در کشت گل‌و‌گیاه و درست کردن باغچه‌های خانگی دارید، ترکیبات خاک مناسب را می‌شناسید، نیازهای هر گیاه را بلدید و نگهداری از آنها با قلب و روح‌تان اجین شده است، انتخاب خاک باغچه روف گاردن هم نباید برایتان کار سختی باشد. اما اگر نزدیک‌ترین برخوردتان با گل‌و‌گیاه در حد تماشاکردن فضای سبز و لذت‌بردن از زیبایی ظاهری آنها است، به کمک احتیاج دارید. ما در تیم حرفه‌ای گیالری با نهایت تخصص و تبحر آماده‌ایم تا برای طراحی و راه‌اندازی روف گاردن جذاب خانه شما، انتخاب گلوگیاهان و خاک باغچه روف گاردن به شما عزیزان کمک کنیم.
منابع: Gardentabs و Drought-Smart-Plants و Greenroofguide
بدون نظر